Przedsiębiorstwo Komunikacji Samochodowej „Tour”

---

Historia

Lata 1945–1990

Spółka PKS „Tour” ma swoje korzenie w strukturach Państwowej Komunikacji Samochodowej, która powstała w 1945 roku, obejmując swoim zasięgiem całą Polskę. Główne zadanie firmy tkwiło w organizacji przewozów zarówno dla pasażerów, jak i dla towarów.

W styczniu 1945 roku utworzono PKS w Lublinie, zaś jej pierwszym celem była obsługa akcji osadniczej oraz zaspokojenie potrzeb transportowych w regionach, gdzie transport kolejowy był niewystarczający.

18 czerwca 1945 roku do Jeleniej Góry przybyła grupa delegatów z Legnicy, aby zorganizować lokalną strukturę PKS. Zidentyfikowano odpowiednie obiekty do działalności oraz stworzono pierwszy tabor samochodowy z 17 pojazdów, które udało się zdobyć z demobilu wojskowego. Dzięki poczynaniom kierowców PKS, w sierpniu 1945 roku zorganizowano transport darów UNRRA dla Polski – pierwszej dostawy 850 samochodów. Jeleniogórska PKS mogła zatrzymać cztery z tych pojazdów, co umożliwiło uruchomienie połączeń do Krakowa oraz Warszawy przez Katowice, Wrocław i Łódź.

W tym okresie połączenia były uruchamiane również do miejscowości w regionie jeleniogórskim. Pierwsza baza została zaadaptowana na ulicy Wolności 38, z której odbywały się pierwsze odjazdy samochodów przewożących pasażerów. Innym miejscem załadunkowym była lokalizacja przy placu Niepodległości/placu Wyszyńskiego.

W 1946 roku jeleniogórska filia PKS w Legnicy, prowadząca transport do takich miejscowości jak Szklarska Poręba, Karpacz, czy Bogatynia, została przekazana pod zarząd PKS we Wrocławiu. W tym samym roku powstała szkoła kierowców zawodowych, która funkcjonowała do końca Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, z rocznym naborem na poziomie około 60 uczniów.

W miarę upływu lat, w latach 50. XX wieku, tabor autobusowy wzrósł do 55 pojazdów dzięki dostawom autobusów Star. W tym czasie zrezygnowano z niektórych tras obsługiwanych przez PKP na rzecz nowych połączeń w powiecie lubańskim.

Z dniem 1 stycznia 1956 roku, ekspozyturę przekształcono w Oddział PKS w Jeleniej Górze, który osiągnął rekordowe rozmiary, dysponując taborami składającymi się z 135 pojazdów oraz zatrudniając 700 osób. W tym czasie PKS posiadała także placówkę terenową Oddziału Turystycznego w Karpaczu, która w 1964 roku została przejęta przez Oddział PKS w Jeleniej Górze.

Przez lata rozwijała się infrastruktura turystyczna, w tym budowy ośrodka wypoczynkowego w Mikoszewie, który obejmował domki kempingowe oraz zaplecze socjalne. W latach 60. XX wieku rozpoczęto także działalność na rzecz stołecznymi elektroenergetykami, powołując Ekspozyturę PKS w Sieniawce, która wkrótce została przekazana do Oddziału PKS w Zgorzelcu przy budowie kompleksu Turoszów, w tym Kopalni Węgla Brunatnego Turów oraz elektrowni.

Zatrudnienie spadło w latach 1965–1974 do około 500 osób przy jednoczesnym zmniejszeniu liczby autobusów do 120. W późniejszych latach transport w gminach otaczających Jelenią Górę przejęło Wojewódzkie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne, które przekształciło się w Miejski Zakład Komunikacyjny w Jeleniej Górze.

Po 1974 roku zakończono sprzedaż biletów przez konduktorów, a kierowcy zaczęli pełnić rolę kontrolerów biletów. W roku 1978 zatrudnienie wynosiło 450 osób. PKS była odpowiedzialna za zagraniczne przewozy pracownicze związane z budową kombinatu chemicznego w Halle-Neustadt. Liczba pracowników maleje, a w 1979 roku wynosiła 350 przy zbliżonej ilości autobusów.

Lata 1990–2000

Na początku lat 90. XX wieku, na mocy decyzji Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej, 233 oddziały PKS przekształcono w 167 samodzielnych przedsiębiorstw, co miało miejsce 1 czerwca 1990 roku, kiedy powstało Państwowe Przedsiębiorstwo Komunikacji Samochodowej w Jeleniej Górze.

W ciągu dekady, PPKS Jelenia Góra zaczęło zatrudniać 235 osób, z nowymi autobusami marek zachodnioeuropejskich, takich jak Setra i Mercedes-Benz. Mimo to liczba pojazdów pozostała stabilna, a w tym czasie wzrosło bezrobocie skutkujące spadkiem liczby pasażerów na liniach PKS.

Prywatni przewoźnicy, posiadający nowocześniejsze autobusy, przejęli pasażerów z linii komunikacyjnych. Przemiany te wymusiły kierowanie się przez PKS rachunkiem ekonomicznym, a przedsiębiorstwo zaczęło tracić klientów. W 1994 roku powstała Polska Izba Gospodarcza Transportu Samochodowego i Spedycji, która miała na celu lobbing na rzecz ograniczeń w dostępie do rynku przewozów. Jednak regulacje dotyczące licencjonowania przewoźników weszły w życie dopiero w 2001 roku.

Próby przetrwania w nowej rzeczywistości wiązały się z niekorzystnymi decyzjami zarządu, takimi jak sprzedaż nieruchomości oraz zakup wyeksploatowanych pojazdów. W 1996 roku, z powodu trudnej sytuacji finansowej, wojewoda jeleniogórski powołał zarząd komisaryczny. Nowa strategia skupiła się na nabywaniu nowych krajowych pojazdów oraz wykupowaniu używanych autokarów turystycznych. Wówczas postanowiono, ze zrezygnuje się z nierentownych połączeń dalekobieżnych na rzecz nowych, bardziej lokalnych tras do Wrocławia.

Na koniec lat 90. liczba pracowników wynosiła 180, a tabor usprawniano do 78 nowoczesnych autobusów. Większość sprowadzanych autokarów to marki Neoplan i Bova, co odbiło się pozytywnie na jakości świadczonych usług.

Po roku 2000

1 sierpnia 2000 roku przedsiębiorstwo PKS zostało oddane w odpłatne używanie spółce pracowniczej, która przyjęła nazwę Przedsiębiorstwo Komunikacji Samochodowej „Tour”. W czasie pięciu lat działalności firma zwiększyła zatrudnienie do 190 pracowników oraz tabor do 88 pojazdów.

Po roku 2000, PKS „Tour” zredukowała swoją sieć połączeń regionalnych, tracąc kontrakty na przewozy szkolne na rzecz konkurencyjnych przewoźników. Mimo trudności na rYNKU, koncentrowano się na rozwoju floty autokarów i uruchamiano nowe połączenia długodystansowe do Kołobrzegu, Słupska, a także do Szczecina i Zakopanego. Szczególnie dochodowe były przewozy międzynarodowe, zanim na rynku nie pojawiły się tanie linie lotnicze w 2004 roku.

W wyniku braku konserwacji linii kolejowej nr 274 PKS „Tour” uruchomiło połączenia pospieszne między Jelenią Górą a Wrocławiem, które przyciągnęły wiele studentów. Po 2007 roku, gdy zmodernizowano trasę kolejową, liczba pasażerów korzystających z autokarów zaczęła maleć, co wpłynęło na redukcję połączeń.

W 2005 roku podjęto decyzję o likwidacji najbardziej niewydolnych przedsiębiorstw PKS na Dolnym Śląsku, przez co zbankrutowały m.in. PKS w Wałbrzychu, Zgorzelcu, a także PKS Lubań. Aby zabezpieczyć rynek, PKS „Tour” zaangażowało się w tworzenie spółek pracowniczych, które przejęły oddziały PKS w regionie. W 2004 powstało konsorcjum, które wykupiło PPKS w Lubinie, a pod koniec roku przejęto także PPKS w Legnicy.

Działalność

Połączenia

Na dzień 4 sierpnia 2018 roku, przedsiębiorstwo PKS „Tour” dostępne w Jeleniej Górze, oferowało różnorodne połączenia regionalne, które charakteryzują się elastycznością oraz dopasowaniem do potrzeb pasażerów.

W zakresie połączeń dedykowanych uczniom, przedsiębiorstwo wprowadziło tzw. „połączenia szkolne”, które kursują jedynie w dni nauki. W tych trasach autobusy przyjeżdżają do Jeleniej Góry około godziny 07:00, a w drodze powrotnej odjeżdżają pomiędzy 14:00 a 15:00. Oto lista miejscowości objętych tymi połączeniami:

• Bolków,
• Lubomierz,
• Chrośnica,
• Świeradów-Zdrój przez Gryfów Śląski, Mirsk,
• Wleń.

Dla połączeń regionalnych, które funkcjonują w obrębie województwa dolnośląskiego, linie PKS „Tour” obejmują:

• Karpacz przez Kowary (linia 100),
• Gryfów Śląski przez Lubomierz,
• Lwówek Śląski przez Wleń,
• Szklarska Poręba przez Piechowice,
• Wrocław przez Bolków.

Warto również wspomnieć o połączeniach dalekobieżnych, które są realizowane naprzemiennie z innymi przewoźnikami:

• Koszalin – naprzemiennie z PKS Koszalin,
• Kołobrzeg – naprzemiennie z Arriva Bus Transport Polska oddział Kołobrzeg,
• Słupsk (w wakacje Ustka) przez Świerzawę,
• Szczecin.

Oprócz tego, istnieje także linia regionalna, która omija dworzec w Jeleniej Górze:

• Karpacz – Szklarska Poręba.

Współpraca z innymi przewoźnikami i organizatorami

Zweckverband Verkehrsverbund Oberlausitz-Niederschlesien

W dniu 3 grudnia 2008 roku, w ratuszu w Bolesławcu miało miejsce ważne wydarzenie, podczas którego Przewozy Regionalne, MZK Bolesławiec oraz przedstawiciele PKS z powiatów bolesławieckiego, karkonoskiego, lubańskiego, lwóweckiego oraz zgorzeleckiego (w tym PKS „Tour” Jelenia Góra) podpisali istotne porozumienie. Dotyczyło ono sprzedaży oraz wzajemnego honorowania biletów EURO-NYSA-Ticket na obszarze ich obowiązywania w Polsce.

PolskiBus.com

W ramach współpracy, PKS „Tour” uruchamiał również połączenia kooperacyjne w sieci miejsc partnerskich PolskiBus.com. Oferta obejmowała połączenia z przesiadką we Wrocławiu, a także tras własnych, które prowadziły nad Morze Bałtyckie.

Koleje Dolnośląskie

Od 15 października 2017 roku, wprowadzono innowacyjną ofertę biletów zintegrowanych z Kolejami Dolnośląskimi, skierowaną do pasażerów planujących przesiadki między pociągami KD a autobusami PKS „Tour” na linii nr „100” Jelenia Góra – Karpacz Górny. Propozycja ta opierała się na łączonej sprzedaży biletów kolejowych oraz autobusowych w kasach kolejowych, oferując obniżone ceny w porównaniu do standardowych taryf. Nasz rozkład linii nr „100” w październiku 2017 roku przewidywał 16 kursów od poniedziałku do soboty oraz 9 w niedziele i święta. Niestety, z czasem, według doniesień miesięcznika Rynek Kolejowy, oferta zintegrowana nie spełniała oczekiwań, głównie z powodu niewystarczającej synchronizacji rozkładów jazdy autobusów i pociągów.

Wybrane autobusy PKS „Tour” zostały ozdobione malowaniem nawiązującym do estetyki pociągów Kolei Dolnośląskich. Zintegrowana oferta ma być dostępna do ewentualnej reaktywacji zamkniętej w 2000 roku linii kolejowej do Karpacza.

„Super PKS”

Od lutego 2018 roku, przedsiębiorstwo aktywnie uczestniczy w sieci połączeń SuperPKS. W ramach tej sieci, do oferty włączono połączenia regionalne do Wrocławia i Karpacza oraz dalekobieżne do Koszalina, Słupska oraz Szczecina.

Tabor

W 2005 roku, jak podkreślał prezes przedsiębiorstwa PKS „Tour” na łamach portalu Infobus.pl, strategia dotycząca taboru opierała się na nabywaniu używanych autokarów, które były od 3 do 5 lat w eksploatacji i miały mniej niż 500 000 km przebiegu. Przedsiębiorstwo skupiło się głównie na takich markach jak Neoplan i Bova.

Stan na 4 grudnia 2018 roku wskazywał, że firma dysponowała przynajmniej następującymi pojazdami:

• 20 autokarów Bova Futura,
• 5 autokarów Bova Magiq,
• 1 autokar Setra S 417 HDH.

Aby realizować przewozy w obrębie komunikacji regionalnej, według danych z bazy Phototrans.eu, firma sięga po lokalne autobusy produkowane przez koncern EvoBus, które obejmują marki Mercedes-Benz i Setra.

Grupa kapitałowa

Na dzień 5 sierpnia 2018 roku, Przedsiębiorstwo Komunikacji Samochodowej „Tour” Jelenia Góra posiada istotne udziały w kilku spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością. W skład tej rodziny spółek wchodzą:

• Przedsiębiorstwo Komunikacji Samochodowej „Voyager” w Lubaniu – 893 udziały o łącznej wartości 446.500,00 zł, co stanowi 81% wszystkich udziałów,
• Przedsiębiorstwo Komunikacji Samochodowej w Świdnicy, które jest obecnie w upadłości likwidacyjnej, z 5050 udziałami o wartości 2.525.000,00 zł, co odpowiada 76% udziałów,
• Przedsiębiorstwo Komunikacji Samochodowej „Trans-Pol” w Jaworze – 8.553 udziałów o łącznej wartości 4.276.500,00 zł (68% udziałów),
• Przedsiębiorstwo Komunikacji Samochodowej w Wołowie, którym dysponuje 550 udziałów o łącznej wysokości 275.000 zł, co stanowi jedynie 10% udziałów.

Warto również zauważyć, że w 2015 roku spółka PKS „Tour” Jelenia Góra posiadała 80 procent akcji w PKS Lubin. Dodatkowo, w 2010 roku pojawiły się usilne starania grupy o przejęcie PKS Oława, które było zbywane przez Skarb Państwa.

---

Oceń: Przedsiębiorstwo Komunikacji Samochodowej „Tour”

---