Maciejowa (Jelenia Góra)

Dzielnice

Maciejowa to interesująca część Jeleniej Góry, usytuowana w jej północno-wschodnim rejonie. Jest to obszar, który ma strategiczne znaczenie, ponieważ znajduje się bezpośrednio przy trasie 3, znanej również jako E-65, która łączy Świnoujście z Jakuszycami.

Ta lokalizacja sprawia, że Maciejowa stanowi istotny punkt komunikacyjny, umożliwiający łatwy dostęp do różnych części miasta oraz sąsiednich terenów.

Historia

Maciejowa, znana również pod niemiecką nazwą Maiwaldau, dziś stanowi integralną część Jeleniej Góry. Historycy sugerują, że osada mogła powstać już w drugiej połowie XIII wieku.

W roku 1319 przypisano Maciejowej lokację na prawie niemieckim oraz pierwsze wzmianki dotyczące sołtysa. Niemniej, pierwsza oficjalna wzmianka o wsi datowana jest na 1305 rok. Osadnicy, którzy pierwotnie zasiedlili te tereny, to rodzina Zedlitzów. W 1597 roku, po śmierci Henryka Zedlitza, większość majątku sprzedano Konradowi von Nimptsch z Sędziszowej, natomiast część pozostała w rękach jego starszego brata Josta oraz Małgorzaty von Schindel. W 1601 roku wieś mogła poszczycić się 14 dużymi gospodarstwami, 32 mniejszymi, a także 13 chałupników oraz dwoma młynami.

Maciejowa przeszła ciężkie czasy podczas wojny trzydziestoletniej. W księdze ławniczej z dnia 11 sierpnia 1635 roku zapisano, iż w wyniku działań wojennych i zarazy straciło życie 250 osób, a ponad 60 budynków uległo zniszczeniu. W kolejnych latach mieszkańcy doświadczali wielu trudności, związanych z kwaterunkiem żołnierzy i grabieżami. W 1640 roku mieszkańców dotknął wielki głód. W 1642 roku wieś zdewastowali węgierscy huzarzy w służbie cesarza, zmuszając lokalną ludność do ukrywania się w lasach.

Ponieważ wojna miała długotrwały wpływ na społeczność, w 1661 roku po sporządzeniu wykazu poddanych Maciejowej okazało się, że wieś liczyła 88 rodzin, w tym 14 chłopów, 18 zagrodników oraz 35 chałupników. Generał Ludwig von Montdeverques zakupił majątek w tym czasie, a właścicielem w 1672 roku został hrabia Johann Ferdinand Karwarth, który to w latach 1686-1888 wzniósł nowy, barokowy pałac.

W 1766 roku dobra przeszły w ręce księżnej Katarzyny Agnieszki Ludwiki Sapiehy, a w 1790 roku były przedmiotem zakupu przez hrabiego Johann Nepomucena Gottharda Schaffgotscha. W 1851 roku majątek nabył baron Udo von Alvensleben. Dnia 25 kwietnia 1872 roku pałac i dobra w Maciejowej zakupił Emil Becker, berliński milioner, który wprowadził wiele ulepszeń, w tym remont pałacu oraz budowę wieży widokowej. Po jego śmierci, majątek przeszedł na córkę Marię Johannę Katherinę, a z powodu bankructwa w latach dwudziestych XX wieku przeszedł na własność Jeleniej Góry. W 1932 roku wyposażenie pałacu trafiło do Archiwum Miejskiego, a po 1945 roku do Muzeum Karkonoskiego.

Maciejowa została włączona do administracji Jeleniej Góry w 1976 roku, stając się najbardziej na wschód wysuniętą dzielnicą miasta. W 2005 roku teren tej miejscowości został podtopiony po wiosennych roztopach, natomiast w 2012 roku wezbrane wody zniszczyły pięć mostów, w tym kluczowy most na głównej drodze.

W 2017 roku podpisano umowę na budowę obwodnicy Maciejowej, którą realizuje firma Budimex na odcinku 5,3 km, warta 52 mln zł.

Zabytki

W rejestrze zabytków znajdują się następujące obiekty:

  • kościół pw. św. Piotra i Pawła – rzymskokatolicki kościół parafialny z XV-XVII wieku, usytuowany na wzgórzu, w obrębie cmentarza, z bogatą historią i pieczołowicie odrestaurowanym wystrojem,
  • kościół ewangelicki, z XVIII wieku – rozebrany w 1972 roku, obecnie na jego miejscu stoi pawilon handlowy,
  • zajazd z drugiej połowy XVII i XIX wieku,
  • park pałacowy, z XVIII wieku, przebudowany w 1873 roku,
  • mauzoleum Beckerów z ok. 1890-1891 roku, znane z filmu Redwood,
  • wieża widokowa z lat 1874-1875,
  • dom, na ul. Wrocławskiej, w miejscu młyna powstałego między 1880 a 1900 rokiem.
  • zatopione fragmenty zamku z XII wieku, zburzonego w XV wieku podczas wojen husyckich.

Infrastruktura

Maciejowa znajduje się wzdłuż głównej trasy nr 3, która łączy Świnoujście z Jakuszycami. Najistotniejsze ulice w tej dzielnicy to:

  • Wrocławska,
  • Witosa,
  • Dziwiszowska,
  • Kosynierów,
  • J. Niećki,
  • Kaczawska,
  • J. Dzierżonia,
  • Trzcińska.

Sport

Na terenie Maciejowej działa Klub Sportowy Maciejowa, który reprezentuje dziedzinę piłki nożnej, konkurując na poziomie ligi okręgowej i klasy B.

Walory przyrodnicze

Maciejowa szczyci się pięknymi walorami przyrodniczymi, w tym szczytem górskim Rybień (436 m n.p.m.) oraz trzema rzekami, którymi są:

  • Radomierka,
  • Komar,
  • Bełkotka.

Przypisy

  1. Ivo Łaborewicz, Maciejowa. Zarys dziejów i opis krajoznawczy, Maciejowa 2006 r.
  2. Rainer Sachs, Ivo Łaborewicz, Der Versuch der Gründung eines Stadtmuseums und die Kunstbestände der Stadt Hirschberg vor 1945, (w:) Amator scientiae. Festschrift für Dr. Peter Ohr, Herausgegeben von Rainer Sachs, Breslau 2004 r., s. 373-460.
  3. Arne Franke, Maiwaldau. Maciejowa, w: Dolina zamków i ogrodów. Kotlina Jeleniogórska – wspólne dziedzictwo. Das Tal der Schlösser und Gärten. Das Hirschberger Tal in Schlesien – ein gemeinsames Kulturerbe, Jelenia Góra 2001 r., s. 369-371.
  4. Sigismund Freiher von Zedlitz und Neukirch, Die Zedlitze im Hirschberger Tal. Zedlitzowie w Kotlinie Jeleniogórskiej, w: Dolina zamków i ogrodów. Kotlina Jeleniogórska – wspólne dziedzictwo. Das Tal der Schlösser und Gärten. Das Hirschberger Tal in Schlesien – ein gemeinsames Kulturerbe, Jelenia Góra 2001 r., s. 87-89.
  5. Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 43. [dostęp 07.09.2012 r.]
  6. Archwium Państwowe we Wrocławiu Oddział w Jeleniej Górze, Akta miasta Jeleniej Góry, sygn. 1728.
  7. Ciekawe miejsce: park w Maciejowej.
  8. Park i wieża w Maciejowej.
  9. Maciejowa (Jelenia Góra) - zamek.
  10. Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13.12.2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200).
  11. Dz.U. z 1976 r. nr 24, poz. 144.
  12. Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12.11.1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262).
  13. E. Biedermann, Geschichte Maiwaldau’s. Auf Veranlassung der am XII. p. Trin., den 14. August 1842.

Oceń: Maciejowa (Jelenia Góra)

★★★★★
Średnia ocena:4.52 Liczba ocen:22